Blog
Misschien herken je het wel: je zat op de middelbare school en haalde steevast hoge cijfers voor geschiedenis, gemiddeld een acht. Maar wiskunde lag je minder goed, daar schipperde je tussen een vier en een zes. Grote kans dat je mentor je dan heeft gezegd: “Als je iets meer je best doet voor wiskunde en minder aandacht besteedt aan de vakken waar je al goed in bent, dan komt het wel goed.” In mijn ogen slaat dit de plank mis.
Het huidige schoolsysteem heeft ons doen geloven dat cijfers de ultieme maatstaf zijn voor succes en intelligentie. Vanaf jonge leeftijd leren we dat een hoog cijfer gelijk staat aan goede prestaties en een laag cijfer aan falen. Maar deze focus op cijfers vertroebelt onze kijk op leren, zowel in het onderwijs als in professionele omgevingen. In deze blog ga ik dieper in op hoe het cijfergerichte onderwijs onze kijk op leren beïnvloedt, en hoe dit doorwerkt in de manier waarop we leren en ontwikkelen in organisaties aanpakken, met name bij het evalueren van trainingen.
In het schoolsysteem worden cijfers vaak gezien als het einddoel. Een hoog cijfer betekent dat je de stof hebt “begrepen”, terwijl een laag cijfer het tegenovergestelde suggereert. Dit stimuleert leerlingen om te leren voor de toets in plaats van voor begrip en nieuwsgierigheid. Het gevolg is dat het onderwijs vaak gericht is op het beheersen van feiten en procedures, terwijl essentiële vaardigheden zoals creatief denken, probleemoplossing en samenwerking ondergeschikt raken.
Een gemiste kans, beweert ook David Epstein in zijn boek ‘Waarom generalisten verder komen’. Epstein pleit er dan ook voor dat onderwijs meer gericht zou moeten zijn op het ontwikkelen van veelzijdige vaardigheden in plaats van op het reproduceren van feitelijke kennis en het behalen van hoge cijfers. In plaats van te leren voor de toets, zouden leerlingen gestimuleerd moeten worden om breed te denken, fouten te maken en nieuwsgierigheid te volgen. Hij wijst erop dat deze aanpak niet alleen de creativiteit en probleemoplossende vaardigheden vergroot, maar ook het aanpassingsvermogen versterkt, iets wat essentieel is in een wereld waarin veranderingen sneller gaan dan ooit tevoren. De focus zou moeten liggen op het proces van leren, experimenteren en groeien, waarbij leerlingen worden aangemoedigd om niet alleen feiten te beheersen, maar ook om te begrijpen hoe ze die kennis kunnen toepassen in nieuwe en onverwachte contexten.
De nadruk op cijfers stimuleert oppervlakkig leren, waarbij leerlingen informatie slechts kortstondig onthouden. Het doel? Slagen. Het vermogen om deze kennis op de lange termijn toe te passen, blijft echter vaak onderontwikkeld. Ga maar eens na: Wat zou jij nu scoren voor je wiskunde examen van tien jaar geleden?
Onderzoeksbureau Cito, “De Nationale IQ Test” en “Test je kennis” namen de proef op de som. In hun programma’s werden volwassenen uitgenodigd om vragen te beantwoorden die vergelijkbaar waren met wat scholieren tijdens hun eindexamens krijgen. De resultaten lieten zien dat een aanzienlijk deel van de volwassenen moeite zou hebben om het huidige schoolniveau te halen.
De obsessie met cijfers stopt niet bij het onderwijs. In veel organisaties werkt dit systeem door, ook in hoe we leren en ontwikkelen benaderen. Trainingen en cursussen worden vaak geëvalueerd op basis van kwantitatieve metingen: scores op tests, beoordelingen op een schaal van 1 tot 10 of KPI’s (Key Performance Indicators) die ‘harde’ resultaten meten.
Maar net zoals cijfers in het onderwijs niet altijd een goede weerspiegeling zijn van iemands talent of vermogen om te leren, zeggen cijfers in organisaties vaak niet alles over de effectiviteit van een training of de groei van een medewerker. Een hoge score op een trainingsevaluatie betekent niet automatisch dat de inhoud goed begrepen is of dat de werknemer de vaardigheden daadwerkelijk toepast in de praktijk.
Als organisaties zich te veel focussen op cijfers in evaluaties, wordt het werkelijke doel van leren – het verbeteren van prestaties, vaardigheden en creatief denken – vaak over het hoofd gezien. Cijfers leggen de focus op meetbare resultaten in plaats van op het proces van leren en groeien. Wanneer prestaties voornamelijk worden beoordeeld op basis van cijfers, zoals omzet, productiviteit of KPIs, kan dit leiden tot een oppervlakkige benadering van werk, waarbij medewerkers zich richten op het behalen van korte-termijndoelen in plaats van het ontwikkelen van diepere vaardigheden of kritisch denken. Bovendien moedigen cijfers een cultuur van competitie en conformiteit aan, waardoor medewerkers minder geneigd zijn om fouten te maken of risico’s te nemen. Dit is juist essentieel voor innovatie en creatief probleemoplossend vermogen. Hierdoor wordt het echte leren – dat tijd, reflectie en experimenteren vereist – vaak onderdrukt.
Zowel in het onderwijs als in organisaties is het van belang om verder te kijken dan cijfers als primaire maatstaf voor succes. Er zijn alternatieve manieren om leren en ontwikkeling te evalueren, die dieper ingaan op de langetermijnimpact en gedragsverandering. Hierbij kunnen de volgende benaderingen helpen:
De nadruk op cijfers, zowel in het onderwijs als in de professionele wereld, heeft een beperkte waarde als het gaat om het bevorderen van diepgaand leren, groei en prestatie. Het is tijd om verder te kijken dan de cijfers en te focussen op wat er écht toe doet: begrip, toepassing, ontwikkeling en prestaties op de lange termijn. Zowel scholen als organisaties zouden moeten streven naar een leeromgeving waarin creativiteit, reflectie en praktische ervaring centraal staan, in plaats van het najagen van de hoogste cijfers of scores die eind van de rit toch weinig blijken te zeggen.
Naar galerij
blog
leercultuur ontwikkelen
impactonderzoek
leerbehoeften
Organisaties investeren volop in leren, maar wat levert het echt op? Deze blog laat zien hoe impactonderzoek zicht geeft op wat werkt, wat mist en helpt om te werken aan wezenlijk resultaat.
Lees meer
artikel
didactische vormgeving
ontwerpprincipes
fysieke leermiddelen
Samen met marketeers spelen vormgevers al decennialang een meesterlijk spel van beïnvloeding. Met kleuren, vormen en beelden sturen ze keuzes zonder dat je het doorhebt. Blauw roept vertrouwen op, groen doet duurzaam aan, en een pakkende visuele hiërarchie leidt je blik precies naar datgene wat telt.
Wat als we in L&D meer leren van deze technieken? Wat als we de kracht van grafische vormgeving benutten om leermiddelen aantrekkelijker, intuïtiever en effectiever te maken? Dan wordt de impact nog groter. Hoe dan?
Lees meer
blog
kroket evaluatie
impactonderzoek
data-gedreven cultuur
Miljardeninvesteringen in L&D, maar slechts 18% meet wat het oplevert. Tijd om afscheid te nemen van de kroket-evaluatie en te kiezen voor impactonderzoek, om grip te krijgen op gedrag, rendement, en strategische meerwaarde.
Lees meer
Maak een leeractiviteit die aansluit bij de doelen en doelgroep.
Onderzoek wat leren oplevert en hoe het nog beter kan.
Laat leermateriaal volledig tot zijn recht komen door passende didactiek en aantrekkelijke visuele vormgeving.
Schakel onze leerversnellers in wanneer jij extra handen nodig hebt. Snel, deskundig en doelgericht.
60% subsidie met SLIM regeling ontvangen? Plan direct een gratis gesprek
